عده و مدت آن

منظور از عده، مدت زمانی است که بعد از پایان رابطه زوجین به دلیل طلاق، فوت، فسخ، انقضاء مدت یا غیبت غایب مفقودالاثر، زن از ازدواج با فرد دیگری منع شده است. بنابراین اگر بدون رعایت چنین دوره زمانی زن، در این مدت همسر دیگری انتخاب نماید، نه تنها ازدواج جدید باطل است بلکه زوجین نسبت به هم حرام ابدی می شوند. اهمیت رعایت این دوره تا جایی است که قانون مدنی ایران در ماده 1150 نسبت به آن تصریح نموده است. نکته قابل توجه آن است که مدت زمان ممنوعیت زن جهت ازدواج مجدد، در هر کدام از اسباب پایان رابطه زوجین متفاوت است.

• عده طلاق:

عده طلاق برای زنی که رابطه زناشویی برقرار کرده و در سن دیدن عادت ماهیانه باشد، بعد از پایان رابطه، سه طهر (به معنی دیدن سه عادت ماهیانه و پاک شدن از آن) است مشروط به اینکه در این مدت هیچ رابطه ای نداشته باشد. اما اگر در سن زنانی باشد که عادت ماهیانه در مورد او قابل تصور باشد ولی عادت نبیند، این دوره ی زمانی سه ماه خواهد بود. البته بر این حالت کلی استثنائاتی وارد است، مثلا زن یائسه و صغیری که به سن عادت ماهیانه نرسیده یا زنی که مقاربت با همسر خود نداشته در صورت وقوع طلاق نیازی به رعایت عده ندارند. همچنین اگر زن بارداری طلاق داده شود، مدت عده ی او تا زمان تولد فرزند یا سقط جنین خواهد بود.

• عده انقضا و بذل (صرف نظر کردن) مدت در ازدواج موقت:

دو طهر که در آن رابطه ای وجود نداشته باشد، اما در صورتی که زن با وجودی که انتظار وجود عادت ماهیانه در او برود، عادت ماهیانه نبیند، مدت عده چهل و پنج روز خواهد بود.

• عده فسخ نکاح

عده فسخ نکاح نیز همانند سپری شدن زمان در ازدواج موقت، دو طهر یا چهل و پنج روز است.

• عده فوت مرد

قانون مدنی ایران در حکم یکسانی در هر حال خواه ازدواج دائم بوده یا موقت، خواه زن یائسه باشد یاصغیر یا باردار، مدت زمان عده در این فرض را چهار ماه و ده روز بیان نموده است.

• عده زن در فری که شوهرش غایب مفقود الاثر شود

اگر مردی گم شود و غیبت او به گونه‌ای باشد که نه خبری از وی برسد و نه اثری از او ظاهر شود و مرده و زنده بودنش معلوم نباشد؛ همسرش می تواند بعد از گذشت مدت زمان مقرر در قانون به دادگاه مراجعه کرده و درخواست صدور حکم موت فرضی کند، در این صورت پس از صدور حکم، زوجه باید مدت چهار ماه و ده روز عده نگه دارد. بعد از گذشت این مدت، زن می تواند نسبت به ازدواج مجدد اقدام کند.